Η ιστορία είναι η κρίση της ιστορίας

Μετά το Άουσβιτς και τη Χιροσίμα, η ανεπιφύλακτη αποδοχή του αξιώματος πως «η πρόοδος είναι πάντα καλή» έμοιαζε με ανόητο αστείο. Παρά ταύτα, η έννοια της προόδου συνέχισε να παίζει πρώτο ρόλο στο φαντασιακό των ανθρώπων, σαν υπόσχεση ανάκτησης του κήπου της Εδέμ.
Έτσι, η ιδέα της αέναης «καλής προόδου» κατέστη «θεολογικό δόγμα» κι ας είναι το ίδιο, αν όχι περισσότερο, ανεπιβεβαίωτη ιστορικά με την «εκ νεκρών ανάσταση».
Παρά ταύτα, εξακολουθήσαμε να μπουρδολογούμε ασύστολα περί «προοδευτισμού» και «συντήρησης», όταν το πιο ορθολογικό αλλά ταυτόχρονα και το πιο επαναστατικό θα ήταν το να καταφέρναμε να τραβήξουμε χειρόφρενο για να σώσουμε ό,τι σώζεται. Να επενδύσουμε περισσότερο στη συναισθηματική παρά στην τεχνητή νοημοσύνη.
Ωστόσο και μόνο σαν σκέψη, η αμφισβήτηση του δόγματος της «καλής προόδου» προκαλεί ρίγη ανατριχίλας καθώς είναι γνωστό από το «κυνήγι των μαγισσών» ανά τους αιώνες για το τι συμβαίνει σε αυτούς/ές που δοκιμάζουν να πετάξουν χαλικάκια στους τροχούς κίνησης της ιστορίας.
Δεν είμαι ειδικός για να ξέρω τι είναι ο κορονοϊός. Άλλωστε μικρή σημασία έχει. Ξέρω μόνο ότι σκοτώνει εκθετικά. Σκοτώνει ανθρώπους και οικονομίες, κοινωνικές σχέσεις και απλές καθημερινές δραστηριότητες που είναι συνυφασμένες με όλα όσα αποκαλούμε «δυτικό τρόπο ζωής». Για τον οποίο οφείλουμε πλέον να παραδεχτούμε πως δεν είναι βιώσιμος. Οι αντιφάσεις του έχουν προσλάβει υπαρξιακό χαρακτήρα και όσο αδυνατεί να τις επιλύσει οδεύει προς την κατάρρευση, με κλιμακούμενη δραματικότητα.
Όλοι οι πολιτισμοί, μέσα στην ιστορική διαχρονία, κάποια στιγμή «χτυπάνε βράχο». Αυτή η στιγμή έχει έρθει για τον δυτικό πολιτισμό. Ο πλανήτης είναι άρρωστος βαριά. Με τα λόγια του Γκυ Ντεμπόρ:
«Μια κοινωνία ολοένα πιο άρρωστη, αλλά επίσης ολοένα πιο ισχυρή, ανα-δημιούργησε παντού τον κόσμο ως το περιβάλλον και το διάκοσμο της αρρώστιας της, ως έναν άρρωστο πλανήτη. Μια κοινωνία που δεν έγινε ακόμα ομοιογενής και δεν αυτοκαθορίζεται, αλλά καθορίζεται ολοένα και περισσότερο από ένα τμήμα της που τοποθετεί τον εαυτό του υπεράνω αυτής, που είναι εξωτερικό ως προς αυτή, ανέπτυξε μια κίνηση κυριαρχίας επί της φύσης η οποία πλέον δεν ελέγχεται.».
Το πώς φτάσαμε λοιπόν σε αυτό που βιώνουμε έχει την εξήγησή του.
Η ιστορία είναι η κρίση της ιστορίας όπως έλεγε ο γερο – Χέγκελ.