Άντε και καλά σαράντα

Η συμμετοχή μου στο αφιέρωμα του Allwrite  «Σαράντα χρόνια μεταπολίτευσης μέσα από τα μάτια των δημοσιογράφων».

1974 Όποιος ανατρέξει στην ιστορία του σύγχρονου νεοελληνικού κράτους θα παρατηρήσει εύκολα πως τα τελευταία 40 χρόνια η Ελλάδα υπήρξε για πρώτη φορά  μια «κανονική χώρα»,  όπως αποτυπώνεται αυτή η έννοια στη συνείδηση του μέσου δυτικού πολίτη.   Δεν συνέβη τίποτα το αναπάντεχο και το συνταρακτικό, δεν δημιουργήθηκαν έκτακτες συνθήκες, δεν χρειάστηκαν έκτακτα μέτρα, δεν σημειώθηκαν εκτροπές και ανώμαλες πολιτικές συνθήκες.  Το επίπεδο της ποιότητας ζωής για την πλειοψηφία της κοινωνίας αυξανόταν  διαρκώς με υλικούς όρους και η  λαϊκή ετυμηγορία ήταν αυτή που διαμόρφωνε  τη βασική δομή του πολιτικού συστήματος, δηλαδή την απρόσκοπτη εναλλαγή δύο κομμάτων στην εξουσία μέσα σε συνθήκες ειρήνης, σταθερότητας  και προόδου.

Αν και η Μεταπολίτευση χτίστηκε πάνω σε μια «εσχάτη προδοσία», για μια χώρα με το ιστορικό παρελθόν της Ελλάδας, αυτά τα 40 χρόνια μοιάζουν με … ανέμελες διακοπές στη Χαβάη.  Όμως όλα τα ωραία έχουν κι ένα τέλος. Κι εκεί βρισκόμαστε σήμερα. Στην εξορία από τον «παράδεισο» της Μεταπολίτευσης.  Το ιστορικό ταξίδι της Ελλάδας μέσα στo «τσουνάμι» της παγκοσμιοποίησης δεν θα συνεχιστεί “first class”. Είμαστε ήδη έκπτωτοι προνομίων και δικαιωμάτων καθότι από δω και πέρα ό,τι τρώμε και ό,τι πίνουμε θα πρέπει να το βγάζουμε «με τον ιδρώτα του προσώπου μας».

Η ανακοίνωση αυτή έγινε με τον πιο επίσημο τρόπο στο Καστελόριζο το 2010 από τον τότε πρωθυπουργό, ο οποίος στη συνέχεια ανετράπη. Το τέλος της Μεταπολίτευσης γράφτηκε σιωπηρά με αυτές τις δυο πράξεις.  Την εκχώρηση της κυριαρχίας στους δανειστές μας και την έναρξη ενός νέου κύκλου πολιτικής αντιπροσώπευσης, ο οποίος είναι  πλέον ανήμπορος να εναρμονίσει τις κοινωνικές ανάγκες και τα εθνικά συμφέροντα με τον παγκόσμιο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό ανταγωνισμό και κατ’ επέκταση με τις επιλογές των Μεγάλων Παικτών.

Δυστυχώς η λύση του προβλήματος δεν είναι θέμα «ανθρώπινων πόρων». Δεν είναι θέμα πολιτικού προσωπικού μειωμένων ικανοτήτων, το οποίο μπορούμε να αντικαταστήσουμε και να πάμε καλύτερα.   Αυτό είναι το επιφαινόμενο πάνω στο οποίο εστιάζουν την κριτική τους τα mainstream media.

Στην πραγματικότητα, σύμφωνα  με τους κανόνες που έχουν φτιάξει οι Μεγάλοι Παίκτες για να επωφελούνται από το Μεγάλο Παιχνίδι, η ευρύτερη περιοχή μας θα διευθετηθεί  σαν ένα ενιαίο «οικόπεδο».   Υπό αυτή την έννοια το γεύμα Σαμαρά-Ρέντσι στη Φλωρεντία μόνο τυχαίο δεν ήταν.  Κι αν ο Ερντογάν δεν ήταν σε προεκλογική περίοδο, ίσως είχαμε εξίσου « υψηλού επιπέδου» γεύματα και από την άλλη πλευρά.

Είναι η έσχατη άμυνα; Ή ο κύκλος της Μεταπολίτευσης θα κλείσει και συμβολικά όπως άνοιξε, με μια «εσχάτη προδοσία» για να εξαγοράσουμε άλλα 40 χρόνια ειρήνης, σταθερότητας  και προόδου;

 

 

Αυτός που περιμένουμε, είμαστε εμείς!

HerculesΤα τελευταία χρόνια το Χόλιγουντ «επιστρατεύει» όλο και πιο συχνά ήρωες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας και ιστορίας προκειμένου να ανταποκριθεί στην ψυχολογική ανάγκη που διαμορφώνεται παγκοσμίως, μέσα σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης: «Κάποιος, να κάνει κάτι».

Έτσι αυτές τις μέρες έκανε η προβολή μιας καινούργιας εκδοχής του Ηρακλή που ετοίμασε το Χόλιγουντ για τη μεγάλη οθόνη. Η ταινία ασφαλώς ακολουθεί τη γνωστή συνταγή: εντυπωσιακές μάχες, εκπληκτικές σκηνές δράσης, αλλά και ένας έρωτας που αλλάζει τα πάντα. Αυτό που δεν λέει και δεν μπορεί να πει η ταινία είναι πως όσο κι αν περιμένουμε δεν θα εμφανιστεί κανένας «Ηρακλής» για να καθαρίσει τις κοπριές του σύγχρονου «Αυγεία» που δεν έχουν να κάνουν με βόδια και στάβλους αλλά με την εκτεταμένη διαφθορά και διαπλοκή πολιτικών, επιχειρηματικών και στρατιωτικών ελίτ.

Σε ένα κόσμο που πορεύεται χωρίς όραμα για το μέλλον και οι πάντες συγκρούονται με τους πάντες εφαρμόζοντας με φανατισμό το «Μισείτε αλλήλους», προφανώς και υπάρχει ανάγκη για ήρωες. Όμως ένας ίσον κανένας. Τη νέα εποχή δεν θα τη φέρουν οι σούπερ ήρωες και οι ποικιλώνυμοι μεσσίες.

Αυτό το «κάποιος να κάνει κάτι» θα πρέπει να το πάρουμε πιο προσωπικά. Και το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να δουλέψουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό ώστε να μπορέσουμε να δουλέψουμε και με τους άλλους, για να αλλάξουμε όσα κάνουν τον κόσμο μας να μοιάζει με …. τρελό φορτηγό. Ο «ήρωας» λοιπόν που περιμένουμε, είμαστε εμείς! Αλλά εμείς πιο ώριμοι στη λογική μας, πιο συνειδητοί στην καθημερινότητά μας, πιο ανοιχτοί στην ιερότητα της ζωής, πιο αλληλέγγυοι με το πλησίον μας.

Ο «Ηρακλής» είναι μόνον ένα μυθολογικό αρχέτυπο. Αν σωθεί ο κόσμος μας, θα τον έχουμε σώσει «εσύ κι εγώ».

 

 

Η εποχή της «σκούπας» ξεκίνησε…

besomΑπό τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες μέχρι τον Σαίξπηρ, από τις ιστορίες της Βίβλου ως το καταθλιπτικό Broadway του 30  και το μεταπολεμικό «ηρωικό» Hollywood, από  το GamesofThronesως  το Californication που μόλις ολοκλήρωσε τον τηλεοπτικό βίο του, το λογοτεχνικό  μοτίβο είναι πάνω κάτω το ίδιο: Σπέρμα, αίμα, στέμμα!  Είτε σε παπύρους, είτε σε περγαμηνές, είτε σε χαρτί, είτε πάνω στο σανίδι,  είτε σε οθόνη, είτε σε χαρτοπετσέτες και λαδόκολλες,  αυτοί που γράφουν αναλώνονται στο να ρίξουν φως στη σκοτεινή πλευρά.  Σεξουαλικότητα, Θάνατος, Εξουσία.

Αλλά όπως έλεγε κι ο Νίτσε «τα ψηλά βουνά έχουν βαθιές χαράδρες». Στην πλειοψηφία τους,  οι μεγάλοι συγγραφείς, λογοτέχνες, ποιητές είναι άνθρωποι οι οποίοι «σταυρώνονται».  Από τη μια αγγίζουν την κορυφή της δημιουργίας και από την άλλη βυθίζονται σε χαοτικές καταστάσεις προσωπικής νοσηρότητας. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ο πρωταγωνιστής – αντιήρωας του Californication,  καθηγητής και συγγραφέας HankMoody.

HΔυτική Πνευματική Παράδοση είναι γεμάτη «ναυάγια».  Δολοφόνοι, αυτόχειρες, οπιομανείς, σεξομανείς, παιδεραστές, σχιζοφρενείς, απροσάρμοστοι, με εμμονές, θανατοφοβικοί ή θανατόφιλοι, εριστικοί, κυνικοί,  συχνά βίαιοι κι άλλοτε σε μόνιμο «παραλήρημα μεγαλείου».  Όσο περισσότερο φώτιζαν με την τέχνη τους το σκοτεινό κομμάτι της ύπαρξης, τόσο πιο βαριά έπεφτε η «σκιά» πάνω στη ζωή τους.  Από τον Ρεμπώ μέχρι τον Τζιμ Μόρισον.  Από τον Καρυωτάκη μέχρι τον Νικόλα Άσημο.  Όποιος γράφει με την ψυχή του, ξέρει πολύ καλά τι εννοώ…

Κανείς δεν ήταν «καλό παιδί», με τη συμβατική έννοια του όρου.  Αν το καλοσκεφτείς, κανείς δεν θα ήθελε η κόρη του να παντρευτεί με κάποιον από αυτούς που δημιούργησαν και δημιουργούν την «παγκόσμια πνευματική κληρονομιά». Διότι είναι άνθρωποι που επεδίωξαν να δουν την άβυσσο και ως γνωστόν,  όταν κοιτάς την άβυσσο, μοιραία σε κοιτάζει κι αυτή!

Το πρόβλημα είναι πως όσοι δεν το κάνουν, είναι θανάσιμα ανιαροί…. Το «νορμάλ»  είναι πληκτικό. Για αυτό ζούμε την  ιστορία και δεν ζούμε την «Αιώνια Ειρήνη» που ονειρεύτηκε ο Καντ.  Και μέσα στην ιστορία οι Μεγάλες Δυνάμεις είναι πράγματι το Σεξ, ο Πόλεμος και η Εξουσία. Τα κατ’ εξοχήν αντρικά χαρακτηριστικά που νοηματοδότησαν την ιστορία της ανθρώπινης προσπάθειας να  κατακτήσει  τα «πως» και τα «γιατί»  της ύπαρξης.  Αλλά ακριβώς  όπως συμβαίνει με τους «καταραμένους» ποιητές και συγγραφείς, συμβαίνει και με τις κοινωνίες.  Μπορεί να κερδίζουμε σε γνώση, όμως το τίμημα πληρώνεται πάντα σε απόγνωση.

Ευτυχώς,  υπάρχει κι ένα παράλληλο ρεύμα μέσα στην ιστορία. Οι Γυναίκες. Έστεκαν πάντα πιο πέρα. Πιο πίσω. Στην πραγματικότητα, πιο ψηλά.  Κι από εκεί έβλεπαν καλύτερα και περισσότερα απ’ όσα κατέγραφαν τα αντρικά μάτια.  Έτσι, μπορεί από την αρχαιότητα ως και τους σύγχρονους καιρούς να θεωρήθηκαν σαν «πράγματα», όμως κατάφερναν πάντα με μια αξιοθαύμαστη επιμονή να βάζουν τα πράγματα στη θέση τους. Με μια πρακτική εξυπνάδα έδιναν πάντα απαντήσεις χειροπιαστές. Φρόντιζαν να είναι καθαρός και τακτοποιημένος  ο κόσμος τους , να δώσουν ζωή στα παιδιά τους και  να εξελίξουν το είδος,  όταν οι ημιπαράφρονες άντρες  «κυνηγούσαν»  κάθε φορά τις  «καθαρές ιδέες» τους.  Ή τα καθαρά κέρδη τους.  Στη θηλυκή αντίληψη της ζωής,  η αληθινή αρμονία  δημιουργείται από τη σωστή χωροθέτηση  της πολυπλοκότητας και όχι από την αδιαφοροποίητη ενότητα μιας καταναγκαστικής εξουσίας.

Οι Γυναίκες δεν περιμένουν πια κανέναν σούπερ – ήρωα. Πλέον,  τελειώνουν και με τους αντιήρωες.  Ξέρουν τι θέλουν κι έχουν αρκετή αυτοπεποίθηση για να το ζητάνε.  Διότι αυτό που παίρνουν είναι πάντα πολύ λίγο για αυτές και γι αυτό έχουμε όλοι οι άντρες την αίσθηση πως υπερκαταναλώνουν.  Στην πραγματικότητα καταναλώνοντας κάνουν shoppingtherapy. Διαχειρίζονται τον θυμό τους που μας βλέπουν σαν ηλίθιους να ασχολούμαστε μόνον με το ΑΕΠ, όταν ένας από τους σοφότερους πολιτικούς άντρες, ο  Robert F. Kennedy είχε πει: «Το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν μιας χώρας μετρά τα πάντα, εκτός από ό,τι κάνει τη ζωή να αξίζει τον κόπο».

Ιδού λοιπόν  αυτό που θέλουν πραγματικά οι Γυναίκες στο δικό τους μυαλό και όχι στο δικό μας. Θέλουν μια ζωή που να αξίζει τον κόπο. Γιατί μόνον έτσι μπορεί η Γυναίκα να νιώσει μοναδική. Αλλά αυτή η ζωή δεν έχει καμιά σχέση με το ΑΕΠ. Διότι αυτή τη ζωή μπορεί να τη φέρει μόνον μια νέα εποχή πιο ελεύθερη αλλά και πιο  αλληλέγγυα, περισσότερο δοτική και λιγότερο  εγωιστική.  Περισσότερο εποχή μητρικής αγκαλιάς και λιγότερο πατρικής επιβολής «για το καλό σου».  Για να βγούμε από το κάδρο του  «Σπέρμα, Αίμα, Στέμμα» και  να δημιουργήσουμε ένα νέο περιεχόμενο για την ανθρώπινη  δημιουργικότητα, τη χαρά, τον έρωτα, την απόλαυση της ζωής με όρους που θα την εξελίσσουν και δεν θα την καταστρέφουν.  Να δούμε το  – κατά Coelho – «θηλυκό πρόσωπο του Θεού». Το πρόσωπο της  ευτυχίας που έρχεται μόνον  ως ανταμοιβή και ποτέ δεν μπορεί να κατακτηθεί ως σκοπός.

Η  παλιά εποχή  του  «Σπέρμα, Αίμα, Στέμμα» ό,τι είχε να δώσει το έδωσε.  Το ζητούμενο από τη νέα εποχή είναι να συνθέσει την Αγάπη με την Αφθονία. Κι αυτό η Γυναίκα ξέρει να το κάνει καλά. Είναι στη φύση της.  Ξέρει πως κανένας δεν εξελίσσεται μόνος του, όπως επίσης  ξέρει πως για να  υπάρξει  Αύριο, πρέπει να «συμμαζευτεί» το χάος που αφήνει το «παρελθόν».  Ξέρει, τέλος, πως ο καλύτερος πολεμιστής είναι αυτός που μεταμορφώνει  έναν εχθρό σε φίλο.

Κυνηγώντας χίμαιρες,  αφήσαμε το «σπίτι» να βρομίσει πολύ.  Μήπως  είναι ώρα, λοιπόν,  να ανοίξουμε «πόρτες» και «παράθυρα»  να μπει λίγο φως; Να βγάλουμε έξω τα «σκουπίδια»; Να πέσουνε πολλά  « νερά»  για «γενική καθαριότητα»;  Να  βρούμε και μια «σκούπα» – ιπτάμενη ή μη – για να διώξουμε όλη τη διανοητική  σκόνη της προκατάληψης και των στερεοτύπων κι όλη τη συναισθηματική τοξικότητα του μίσους και του φόβου. Και … μήπως να το κάνουμε όλοι μαζί για τον κόσμο μας αλλά και ο καθένας ατομικά  για τον εαυτό του;

Η αλήθεια, έστω και «μπουκίτσα – μπουκίτσα»,  πρέπει να λέγεται. Το Californication τελείωσε. Η  εποχή της «σκούπας» ξεκίνησε…

 

Η άκρη του νήματος είναι ο…. Άλλος

Η-ΑΚΡΗ-ΤΟΥ-ΝΗΜΑΤΟΣ-ΕΙΝΑΙ…-Ο-ΑΛΛΟΣ-605x659Η ζωή του ανθρώπου πολλές φορές γίνεται ένα μεγάλο μπλεγμένο κουβάρι. Θες οι εκκρεμότητες του χθες, θες οι ανάγκες του σήμερα, θες οι ανεδαφικές προσδοκίες για το αύριο, κάνουν τη ζωή να ξεστρατίζει από την απλότητα που χρειάζεται για να έχει τη δύναμη να εξελίσσεται και να αναπτύσσεται σύμφωνα με τον προορισμό της.

Θα αναρωτηθεί κάποιος: «Μα,  έχει η ανθρώπινη ζωή προορισμό;».  Ασφαλώς και έχει. Είναι ο ίδιος προορισμός που φέρεται εντός όλου του φυσικού κόσμου. Ανάπτυξη. Είναι αυτό που είπε ωραία και ποιητικά ο Καζαντζάκης. «Ρώτησα την αμυγδαλιά: Τι είναι Θεός; Κι αυτή άνθισε». Αυτή είναι η γενική οδηγία του Σύμπαντος και προφανώς δεν είναι ούτε λανθασμένη, ούτε τυχαία. Η «ανθοφορία» είναι προορισμός και της ανθρώπινης ζωής. Ανάπτυξη προκειμένου να γίνει αυτό που μπορεί.

Αυτή η γενική οδηγία έχει δημιουργήσει ωστόσο πολλές επιπλοκές. Η ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη, οριζόμενη ως αέναη υλική ανάπτυξη χωρίς να παρακολουθείται από μια ανάλογη πνευματική ανάπτυξη. Πολλά από τα προσωπικά και συλλογικά αδιέξοδα του καιρού μας οφείλονται ακριβώς στην αναντιστοιχία μεταξύ υλικής και πνευματικής ανάπτυξης.

Ο πλανήτης κινδυνεύει με οικολογική κατάρρευση. Η φτώχεια εξαπλώνεται. Η βία γίνεται αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας όλο και μεγαλύτερων τμημάτων του παγκόσμιου πληθυσμού.  Όλο και περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν πως έχουν απωλέσει τον έλεγχο της ζωής τους. Προφανώς κάτι πήγε στραβά. Οι προσυσκευασμένες απαντήσεις υπάρχουν έτοιμες στα ράφια των ιδεολογικών supermarkets.  «Φταίει ο καπιταλισμός». «Φταίει το Ισλάμ».  «Φταίει ο σιωνισμός». «Φταίνε οι γκόμενες». «Φταίει ο Διάβολος». «Φταίει το ανεξιχνίαστο ασυνείδητο». Και πάει λέγοντας. Οι μεγάλες θεωρίες για το τι φταίει και οι μεγάλες αφηγήσεις για το τι πρέπει να κάνουμε,  το μόνο που κατάφεραν ήταν να περιπλέξουν χειρότερα το κουβάρι του κόσμου μας.

Ο Θησέας μέσα στον λαβύρινθο στάθηκε τυχερός. Η Αριάδνη τον ερωτεύτηκε και του έδωσε την άκρη του νήματος,  για να μην γίνει νόστιμη λιχουδιά στα δόντια του Μινώταυρου. Πιστεύω πως ο καθένας ατομικά αλλά και συλλογικά ως κοινωνία,  βρισκόμαστε σε αναζήτηση της  «Αριάδνης».  Αλλά που να ψάξει κανείς όταν όλα έχουν ειπωθεί και όλα έχουν διαψευστεί;  Η απάντηση όπως πάντα είναι μπροστά στα μάτια μας, αλλά  έχουμε συνηθίσει να ζούμε με  «μάτια ερμητικά κλειστά».

Ο άνθρωπος που έδωσε όραμα στον προορισμό της Apple, o πρόωρα χαμένος Steve Jobs, διατύπωσε μια ερώτηση ανεκτίμητης αξίας: «Αν σήμερα ήταν η τελευταία μέρα της ζωής σας, θα θέλετε να κάνετε ό, τι πρόκειται να κάνετε σήμερα;».

Όταν θέτει ο καθένας μας αυτή την ερώτηση στον εαυτό του, ανάλογα με την ειλικρινή απάντηση που δίνει μπροστά στον καθρέπτη του, μπορεί να ανακαλύψει  και πόσο μπλεγμένο κουβάρι είναι η ζωή του και πόσο έχει αποκλίνει από το προορισμό να γίνει αυτό που πραγματικά μπορεί. Είναι ο πιο έντιμος τρόπος προκειμένου αντί να τα βάζουμε όλοι με όλους να μάθουμε να βάζουμε τον εαυτό μας και στη θέση των άλλων. Διότι αυτό θα μας εφοδιάσει με τη διεύρυνση της συνείδησης που είναι αναγκαία προκειμένου ο κατακλυσμός της υλικής υπεραφθονίας να βρει το πνευματικό μέτρο του. Και στις παρούσες συνθήκες το μέτρο αυτό δεν είναι άλλο από το να αντιμετωπίσουμε πιο social τον κόσμο. Να μην περιμένουμε μόνο το “like” και το “share” αλλά να επενδύσουμε αληθινό ενδιαφέρον για τους φίλους μας, τους γνωστούς μας, τους συνεργάτες μας, τους πελάτες μας, τους συναδέλφους μας, τους γείτονές μας, τους συμπατριώτες μας, τους συνανθρώπους μας, ανεξάρτητα από το φύλο τους ή το χρώμα τους.

Υπό τις παρούσες ιστορικές συνθήκες, μόνο μπαίνοντας στη θέση των άλλων,  μπορούμε πραγματικά να αυτοπραγματώσουμε τον αληθινό προορισμό της ζωής μας. Ασφαλώς είναι κάτι που θέλει τον χρόνο του. Μπορούμε όμως να ξεκινήσουμε…. Ήσυχα, απλά και θετικά. Εστιάζοντας περισσότερο στις ομοιότητες,  παρά στις διαφορές. Διότι τελικά θα εκπλαγούμε από το πόσο πολύ μοιάζουμε αλλά και το πόσο πολύ δυσκολευόμαστε να το πιστέψουμε.

ΥΓ1: Επειδή τα λόγια δεν πρέπει να μένουν στα χαρτιά ή στην οθόνη του υπολογιστή,  την Πέμπτη 24.7.14 ελάτε να περάσετε καλά…. κάνοντας το καλό!  Στο «Άλικο»  (Αγίου Δημητρίου 16, Ψυρρή, τηλ.: 210 3253272) η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία iDialogue (http://www.i-dialogue.org) και το id web radio  (http://www.idradio.gr) σας κερνούν παγωμένη μπύρα, ζητώντας να δώσετε κάτι σε  τρόφιμα, φάρμακα  και είδη πρώτης ανάγκης για συνανθρώπους μας που τα χρειάζονται στο πλαίσιο προγράμματος υποστήριξης αστέγων της ΜΚΟ «Κλίμακα».  Η ενέργεια υποστηρίζεται επικοινωνιακά από το POST4LIFE.  Συνεπώς,  στο δίλλημα εκείνης της ημέρας  «Προεδρικό ή Άλικο;», η επιλογή φαντάζομαι πως είναι αυτονόητη! Τουλάχιστον,  για «αντισυστημικούς» χαρακτήρες…