Τι κάνουν οι περιπλανώμενοι «ιππότες»;

e4cac6eeba57fc7acc5544d6b66aa2b9

«… εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω…».
Νίκος Καζαντζάκης

Τι κάνουν οι περιπλανώμενοι «ιππότες»;  Όπως όλα τα παιδιά βλέπουν τα πράγματα και  κάπως  αλλιώς. Έχουν έναν άλλο τρόπο θεωρίας του χάρτη της ζωής,  τον οποίο όμως δεν τον κρατούν φυλακισμένο στη φαντασία τους όπως τα υπόλοιπα,  αλλά τον εκδηλώνουν ως τρόπο ύπαρξης. Καταφέρνουν έτσι να «ξεκολλάνε» από τις επιβεβλημένες ρότες  του καιρού τους. Παίρνουν το ρίσκο να ταξιδέψουν νύχτα και σε αχαρτογράφητα νερά. Γίνονται «ιππότες», για λογαριασμό του μέλλοντος.

Όταν σε ένα παιχνίδι οι κανόνες σε αδικούν, δεν κάθεσαι μέχρι το τέλος με σταυρωμένα χέρια για να τα χάσεις όλα. Όταν σε ένα παιχνίδι οι κανόνες είναι αντίπαλος, αλλάζεις τους κανόνες. Μάχεσαι για να αλλάξουν. Δεν παραδίδεσαι. Δεν σκύβεις το κεφάλι.

To παιδικό πείσμα είναι η ιδρυτική πράξη της εκπλήρωσης του ανθρώπινου πεπρωμένου.

Ωστόσο, αν δεν πολεμήσεις αυτή την περσόνα του  δανεικού «καθωσπρεπισμού»,  δεν γίνεσαι αστέρι. Χρειάζεται ταπείνωση, αυτή η ανεμπόδιστη εκδήλωση ζητιανάς και ελέους, εκπαιδεύει στο πώς να περνάει κανείς τις πύλες των άστρων. Αλλιώς θα καεί και ό,τι έχει απομείνει θα είναι στάχτες!

Είναι ο λόγος για τον οποίο ο Βούδας κατέβηκε από το θρόνο του και βγήκε ρακένδυτος στους δρόμους. Δεν είχε άλλη επιλογή. Έπρεπε να γευτεί και να μυρίσει την ταπείνωση,  για να μάθει πρώτη φορά τι σημαίνει να ζητάς έλεος. Είναι αυτό που ξέρει καλά η Ανατολή. Είναι αυτό από το οποίο προσπάθησε – και εξακολουθεί να προσπαθεί – να ξεφύγει η Δύση.

Η ζωή είναι σκληρή για αυτούς που την παίρνουν στα σοβαρά. Κι είναι συνήθως μικρή,  γι αυτούς που τη θεωρούν παιχνίδι δίχως κανόνες. Το σωστό λοιπόν είναι να κατανοήσει κανείς τους κανόνες του παιχνιδιού. Για να το απολαύσει. Ακόμη κι αν η ίδια η απόλαυσή του, στο τέλος  θα σημαίνει τον πειρασμό να τους αλλάξει. Έτσι γεννιούνται οι μεγάλοι ήρωες. Αλλάζουν τους κανόνες του παιχνιδιού αλλά όχι ύπουλα και υπολογιστικά, με μια ωφελιμιστική προσδοκία. Αυτό θα ήταν καθαρή αλαζονεία και ύβρις,  έχει υψηλότατο κόστος και στην πραγματικότητα εξαιρετικά πρόσκαιρο όφελος.

Αυτοί που πραγματικά αλλάζουν τους κανόνες, είναι αυτοί που παραδίνονται  σε μια αχαλίνωτη απόλαυση του παιχνιδιού, έχοντας πλήρη συνείδηση των κανόνων του. Απολαμβάνοντας, μοιραία θα αυτοσχεδιάσουν και τότε αποστολή τους γίνεται ο εμπλουτισμός του παιχνιδιού. Θεμελιώνουν την επόμενη αποπλάνηση των ανθρώπων, ώσπου να αναλάβει δράση εμπλουτισμού ο  επόμενος ήρωας και μια επόμενη αποπλάνηση κι ένας επόμενος ήρωας κοκ.

Τιμούμε αυτούς που μας αποπλάνησαν. Όλα αυτά τα μεγάλα και σπουδαία πνεύματα «ιπποτών» που εγκατέστησαν το λογισμικό  μιας  καινούργιας αποπλάνησης μέσα στην ανθρώπινη συνείδηση. Και το κάνουμε γιατί ξέρουμε πως μόνον αυτό έχουμε να περιμένουμε πραγματικά. Να αποπλανηθούμε. Όμως αυτό σημαίνει και να περιπλανηθούμε, ακόμη και ως τις πύλες των άστρων. Κι είμαστε ευγνώμονες για αυτό. Γιατί είναι η ζωή. Η ζωή πάνω σε έναν περιπλανώμενο πλανήτη ! Η ζωή είναι ωραία. Τόσο ωραία  που αξίζει να ταπεινωθείς και να τη ζητιανέψεις,  για να τη ζήσεις με την αυθεντική αισθαντικότητα που αξίζει σ’ αυτό το θαύμα!

Ή Δημιουργία ή Διχασμός

arenaphotoΓια τον κ. Τόμσεν του ΔΝΤ μπορεί να λέγεται πως φέρνει διαρκώς την «καταστροφή» με τις εκτιμήσεις που κάνει, αλλά το αποτέλεσμα δεν αλλάζει. Η Ελλάδα, ούτως ή άλλως, καταστρέφεται. Οπότε η εκτίμησή του πως θα χρειαστούν 21 χρόνια για να επιστρέψει η ανεργία στα προ κρίσης επίπεδα, αν πάμε έτσι όπως πάμε, θα αποδειχθεί αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Όταν βγαίνεις και λες σε μια κοινωνία πως θα συνεχιστεί επί εικοσαετία το μαρτύριό της, το μαρτύριο της ανεργίας, της φτώχειας και της αναξιοπρέπειας, είναι σαν να της λες να πάρει ο καθένας ένα καλάσνικοφ κι όποιον πάρει ο χάρος… Μπορεί άλλωστε κι αυτό να είναι το τελικώς επιδιωκόμενο. Άλλωστε πουθενά δεν υπάρχει πιο ελκυστικό επενδυτικό κλίμα από κει που χύνεται αίμα στους δρόμους.

Όταν ο άλλος χρωστάει τα κοινόχρηστα και ντύνεται Μπάτμαν για να κατεβάσει τα σκουπίδια, μη τυχόν πέσει πάνω στη διαχειρίστρια, στην οποία το «αύριο τα φέρνω» το ’χε πει πρόπερσι, τότε η εξέλιξη αυτή θα καταστεί αναπόφευκτη. Αν δεν φαίνεται από πουθενά φως και εάν δεν δίνονται έστω και κάποιες στοιχειώδεις ευκαιρίες για να αποκτήσει κάποιος ένα εισόδημα και να μην καταλήγει επαίτης, καταθλιπτικός, αυτόχειρας ή και όλα αυτά μαζί, τότε πολύ σύντομα θα είναι αποφασισμένος να πάρει κι άλλους μαζί του!

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πως δεν υπάρχουν δουλειές. Το σοβαρότερο πρόβλημα είναι πως υπάρχει ένα κράτος, το οποίο ως εντολοδόχος συμφερόντων ξένων προς την πλειοψηφία της κοινωνίας, δεν επιτρέπει και να δημιουργηθούν δουλειές από την ίδια την κοινωνία. Αντιθέτως, περιφρουρεί ασφυκτικά τον γιγαντισμό των πολυεθνικών και σπρώχνει στην εξαφάνιση κάθε δημιουργική απόπειρα ή προσπάθεια για να δημιουργήσει καθένας που το προσπαθεί, μια ευκαιρία απόκτησης εισοδήματος.

Θα σας μεταφέρω μερικές ιστορίες. Είναι όλες πραγματικές. Τις κατέγραψε η συνεργάτιδά μου στην i-dialogue και συντονίστρια της δράσης #WoWos http://www.wowos.gr, Άννα Λιάκου.

Πως θα ήταν αν η κυρία Κατερίνα που πλέκει από μικρό παιδί και σήμερα στα 60 της αν και παραμένει μια νεότατη γυναίκα που θα έπρεπε να έχει ευκαιρίες και όχι να αισθάνεται βάρος, μπορούσε να φτιάχνει και να πουλάει υπέροχες ζακέτες; Να της δινόταν η ευκαιρία να τις πουλήσει χωρίς να πρέπει να πουλήσει το σπίτι της για τα χαρτιά, τα ταμεία, τους φόρους και το 50% της προκαταβολής τους.

Πως θα ήταν αν η 20χρονη Αλεξάνδρα που αγχώνεται λιγότερο για τις σπουδές όταν φτιάχνει δαχτυλίδια και σκουλαρίκια από υγρό γυαλί καθώς έτσι αναλύει καλύτερα τις σκέψεις της κι αγαπάει πιο πολύ τον εαυτό της, μπορούσε να βγάλει τα χρήματα που χρειάζεται ως φοιτήτρια (με μια μάνα άνεργη εδώ και τρία χρόνια) πουλώντας αυτά τα δαχτυλίδια;

Η Αλεξάνδρα μη μπορώντας να βγάλει ένα «χαρτζιλίκι» από αυτό που αγαπάει, γιατί θα πρέπει να κάνει έναρξη επαγγέλματος και να φορτωθεί τρελές υποχρεώσεις στις οποίες δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί από τα δυο τρία κατοστάρικα που θα έβγαζε από τα δακτυλίδια, δουλεύει αναγκαστικά σε καφέ μπαρ που τρώει πολλές ώρες της, αλλάζει το βιολογικό της ρολόι αφού πολλές φορές σχολάει ξημερώματα στις 4 και πρακτικά έχει παρατήσει τις σπουδές της…

Πως θα ήταν αν ο Δημήτρης που φτιάχνει σκίτσα μπορούσε να κάνει κάτι επαγγελματικό με αυτά, όταν έχασε τη δουλειά του στη βιοτεχνία που εργαζόταν καθώς το αφεντικό την πήγε στη Βουλγαρία; Προσπάθησε να βρει τετράωρη δουλειά σε σουπερ μάρκετ, αλλά δεν στάθηκε «τυχερός». Σήμερα έκοψε αυτό το χόμπι, καθώς δεν μπορεί πια να αγοράζει μολύβια που κάνουν 10 ευρώ, όταν δεν έχει δυο κουταλιές ελληνικού καφέ για να πιεί το πρωί. Αισθάνεται άχρηστος και με υπόδειξη γιατρού έχει ξεκινήσει να κάνει χρήση αντικαταθλιπτικών…

Οι ιστορίες είναι πολλές καθώς είναι πολλοί οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας που στερούνται βίαια από το κράτος τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν δημιουργικά αυτό που είναι για να ξεφύγουν από το σκοτεινό τούνελ της φτώχειας και να κερδίσουν την αυτοεκτίμησή τους. Νιώθουν να διαπράττεται μια τεράστια αδικία σε βάρος τους κι αυτό τους οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη βύθιση μέσα στην απόγνωση.

Η οικοτεχνία έχει παίξει διαχρονικά σημαντικό ρόλο στην οικονομική επιβίωση της ελληνικής οικογένειας. Και θα μπορούσε να ξαναπαίξει, σαν μια έστω μικρή διέξοδος, για ανθρώπους που «πιάνουν τα χέρια τους». Δημιουργικότητα δεν είναι μόνο οι τεχνολογικές startups. Είναι κι ένα «ζιπουνάκι» που έχει φτιαχτεί με μεράκι και φροντίδα. Που δεν έχει φτιαχτεί σε κάποιο σκλαβοπάζαρο της Κίνας αλλά εδώ, από μια γιαγιά Ελληνίδα που δεν τα καταφέρνει με τα 340 της σύνταξης του ΟΓΑ.

Πριν από κάνα δυο μήνες, σε μια συνάντηση γνωριμίας που είχα με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Δημήτρη Τζανακόπουλο, προσπάθησα να γίνω κατά κάποιο τρόπο η φωνή αυτών των ανθρώπων που δεν έχουν φωνή και οδηγούνται σε υποχρεωτικό εγκλεισμό στα σπίτια τους και στην ανέχειά τους. Του είπα λοιπόν πως θα έπρεπε να βρεθεί μια απλή λύση, με ένα τέλος οικοτεχνίας που δεν θα ξεπερνούσε τα 200 – 300 ευρώ (σε 2 ή 3 δόσεις) και να παίρνουν οι άνθρωποι αυτοί μια άδεια για να μπορούν να πωλούν νόμιμα αυτά που δημιουργούν χωρίς να είναι υπόχρεοι άλλης φορολογικής ή ασφαλιστικής επιβάρυνσης. Στην αρχή μου άρχισε τα «φιλελεύθερα» περί της «φορολογικής ισότητας» των πολιτών. Μετά κάτι σημείωσε κι είπε θα το δει. Να σας πω την αλήθεια δεν το βλέπω.

Αριστερή πολιτική πάντως δεν σημαίνει επιδόματα και φιλοδωρήματα. Αριστερή πολιτική σημαίνει θετικές διακρίσεις υπέρ των φτωχών προκειμένου να έχουν την ευκαιρία τους. Αλλιώς, πολύ φοβάμαι πως θα τον διαβούμε τον… Ρουβίκωνα!

Σώθηκα από … θαύμα!

persepolis_entrans_ii-wallpaper-1366x768-2

«Nothing is impossible, the word itself says, «I’m possible!»

– Audrey Hepburn

Γράφω  για να μην τρελαθώ  τη στιγμή της αποκάλυψης πως είμαι  η αλήθεια που γίνομαι. Γεννήθηκα χωρίς σχήμα. Α-σχημος. Το ζήτημα λοιπόν είναι να αποκτήσω αντίληψη της ανθρώπινης συνθήκης, ώστε το βίωμα αυτής της εμπειρίας να έχει το μόνο αυθεντικό νόημα που μπορεί να έχει, μια μορφή.  Ο – μορφος!

Όπως το έγραψε ο Καμύ στον «Μύθο του Σίσυφου»: «Δεν ανεχόμαστε άλλο τη θεϊκή μυθολογία που διασκεδάζει και τυφλώνει, ζητάμε το πρόσωπο, το σχήμα και το δράμα της γης όπου συνυπάρχουν μια δύσκολη σύνεση και ένα πάθος χωρίς επαύριο».

Έφαγα μισή ζωή για να το καταλάβω αυτό και να αποδεχτώ πως έζησα μάλλον με ένα συμβολικό τρόπο. Συμμετείχα στο παιχνίδι της ζωής πλησιάζοντας το δράμα της εξωτερικά και χωρίς να ζητώ να βρω τη μυστική ροή της.

Με τη συνειδητοποίηση και την αποδοχή αυτή, αποφάσισα να αφήσω πίσω μου αυτό τον κακοχωνεμένο υπαρξισμό και να αφιερωθώ στην τέχνη της μαγείας. Ήταν κάτι σαν «πνευματικό 166», όταν όλα γκρεμίζονταν γύρω μου και μαζί τους κι εγώ. Και η μόνη εικόνα μέλλοντος που είχα ήταν αυτή να στέκομαι με την αμφίεση ενός μάντη κρατώντας τη ράβδο μου, μπροστά σε μισοκατεστραμμένες πύλες, έχοντας ένα λιοντάρι στα δεξιά μου κι ένα γεράκι να πετάει την ώρα που χαράζει, μέσα σε ένα συννεφιασμένο και σκοτεινό ουρανό.

Όσο παράδοξο κι αν μοιάζει, αυτό το πρόσωπο του μάντη, με κράτησε ζωντανό όταν ξέσπασε ο «Τελευταίος Πόλεμος». Αποδείχθηκε ένα νόημα – καταφύγιο, μια μορφή που μέσα της κατάφερα να γλυτώσω από αυτή την ανελέητη αναμέτρηση του Εγώ με τη Σκιά του. Της Δύσης με την Ανατολή. Του Πλούτου με την Ανέχεια. Ο «Τελευταίος Πόλεμος» ήταν και η τελευταία ευκαιρία για να σώσει η ομορφιά τον κόσμο, όπως προφήτεψε ο Ντοστογιέφσκι.

Όσο λιγότερο ποιοτικό, τόσο ανάρπαστο. Όλοι το ζούμε. Το είχε προφητέψει ο Γκυ Ντεμπορ  και ούρλιαξε γι αυτό ο Γκίνσμπεργκ. Η σκέψη κατέρρεε.

Μαγεία είναι να πέσουμε πάνω εκεί που θα νιώσουμε  την ψυχική επαφή που φέρνει στο φως μια «διπλωμένη» διάσταση, αυτή που οι άνθρωποι περιγράφουν συμβατικά με τον όρο αιωνιότητα.

Στο ξεκίνημα μιας νέας ζωής μέσα στις λόγχες και στις φλόγες του «Τελευταίου Πολέμου» κατανόησα για πρώτη φορά ξεκάθαρα πως η Αγάπη είναι στην πραγματικότητα μια βαθιά ανάμνηση, όπως θα’ λεγε κι ο Πλάτωνας.  Και μόνο αν οι ψυχές την ανασύρουν αμοιβαία από τα βάθη, σηκώνοντας  η μια τον πόνο της άλλης, θα καταφέρουν να φτάσουν σε εκείνο τον ασώματο έρωτα, που είναι ό,τι εγγύτερο προς την ύπαρξη της θειότητας, μπορεί να μας αποκαλυφθεί.

Με λίγα λόγια, σώθηκα από … θαύμα! Γιατί μόνο από θαύμα σωζόμαστε. Αυτή είναι η ομορφιά.

 

 

Σύντροφοι κι αδέρφια, η «ρόδα» δεν γυρίζει έτσι!

roda_suntagma1

Η «ρόδα» του Καμίνη λειτούργησε στην εντέλεια. Τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Στην πραγματικότητα, δεν επρόκειτο ποτέ να γυρίσει αλλά στήθηκε για να λειτουργήσει ως «πιάτο» επικοινωνίας με τους εξωγήινους. Διαδώστε…

Το παραπάνω «σενάριο συνομωσίας» έπεσε στο τραπέζι από γνωστό δημοσιογράφο της τηλεόρασης κι ενώ είχαμε καταναλώσει ήδη τρία καραφάκια τσίπουρο «Βασιλιάς», για το οποίο όμως έχω να πω ότι δεν τιμά το όνομά του. Γελάσαμε όλοι στην παρέα, για ακόμη μια φορά, με τα αδιέξοδα στα οποία βρισκόμαστε. Η ειρωνεία είναι εκτονωτική μεν, αλλά μέχρις εκεί…

Με αφορμή αυτή τη χαλαρή στιγμή, σκέφτηκα να γράψω αυτές τις γραμμές για να το πάω και λίγο παραπέρα. Κατά τη γνώμη μου λοιπόν, η «ρόδα» στην πλατεία Συντάγματος που δεν γύρισε ποτέ, ήταν αυτό που ένας αρχαίος μάντης θα αποκαλούσε «κακό οιωνό». Και δεν κάνω καθόλου πλάκα.

Τα όσα κωμικοτραγικά συνέβησαν με το θέμα της «ρόδας», είναι μια μικρογραφία της κακοδαιμονίας που ρημάζει αυτό τον τόπο. Ακόμα και οι καλύτερες ιδέες «καίγονται» στην υλοποίηση. Γιατί συμβαίνει αυτό; Μα, γιατί έχουμε όλοι μια «μεγάλη ιδέα» για τον εαυτό μας, τη στιγμή που είμαστε παντελώς ανίδεοι για την πραγματικότητα γύρω μας.

Ο Καμίνης ήθελε να δείξει κάτι διαφορετικό κι εντυπωσιακό για τα Χριστούγεννα. Ως εδώ καλά. Θεμιτό για ένα Δήμαρχο, ο οποίος μάλιστα θέλησε να βάλει και υποψηφιότητα για να συγκαταλέγεται μεταξύ των 10 καλύτερων Δημάρχων του κόσμου όλου! Αλλά δεν ήξερε πώς να το κάνει. Από τη μια έχει υπηρεσίες που επηρεάζονται από μικροσυμφέροντα ή και μεγαλύτερα συμφέροντα, έχει γραφειοκρατία, έχει πολυνομία, διαγωνισμούς, προσφυγές και πάει λέγοντας.

Με όλα αυτά, ήταν αδύνατον η «ρόδα» να γυρίσει μέσα στα Χριστούγεννα. Προσπάθησε λοιπόν να τα κάνει «by pass» αλλά με αυτοσχεδιασμούς στο «γόνατο», τη στιγμή μάλιστα που έπεσε πάνω σε μια εταιρεία που τα γραφεία της ήταν κλειστά, λέει, τα Χριστούγεννα και δεν μπορούσε να βγάλει τις πιστοποιήσεις. Και το σημαντικότερο όλων, έπεσε σε μια εταιρεία που έστησε τη «ρόδα» πάνω σε κάτι ξύλινα «πασαλάκια»!!!

Το ό,τι όλα πήγαν στραβά, είναι το σοβαρό θέμα που έχει η χώρα. Έχει μια πολιτική τάξη που ναρκισσεύεται μπροστά στον καθρέπτη της, όταν επίλεκτα και προβεβλημένα μέλη της δεν είναι στην πραγματικότητα ικανά να «μανατζάρουν» ούτε περίπτερο. Έχει ένα δημόσιο που οι τροχοί της μηχανής του είναι σε πλήρη αδράνεια και θέλουν συνεχές «λάδωμα» για να κινηθούν, όχι προς το γενικό δημόσιο συμφέρον αλλά προς επιμέρους συμφέροντα. Έχει κι έναν ιδιωτικό τομέα που κοιτάζει πώς να βγάλει «από τη μύγα ξύγκι» κι αντιμετωπίζει τους πάντες και τα πάντα με τη λογική της «αρπαχτής».

Μέσα σε αυτό το παζλ, μπορεί σήμερα να αλλάζει ο χρόνος, αλλά μάλλον είναι ο μόνος που αλλάζει. Όλα τα υπόλοιπα μένουν ίδια κι απαράλλαχτα. Η «ρόδα» μένει ακίνητη! Η πολιτική τάξη θα συνεχίζει το «σωτήριο έργο» της, το δημόσιο θα συνεχίζει τις «αφαιμάξεις» πολύτιμων πόρων και η «ιδιωτική πρωτοβουλία» θα συνεχίζει να «επιχειρεί» με όρους «φαρ ουέστ».

Θα συνεχίσουν να ανακυκλώνονται τα ίδια και τα ίδια μέσα σε μια κοινωνία που θα συνεχίσει να βρίσκεται σε αφασία, να έχει παραιτηθεί από το δικαίωμά της να σκέφτεται λογικά και να εξαντλεί την πολιτική συμμετοχή της στις συνελεύσεις των πολυκατοικιών για το αν θα μπει ή όχι πετρέλαιο στη δεξαμενή.

Τι μπορεί να γίνει; Με κάθε ειλικρίνεια σας λέω πως δεν ξέρω.Νομίζω πως ζούμε στο ιστορικό μεταίχμιο που είναι πιο χρήσιμο να λέμε ο καθένας τη δική του βαθιά αλήθεια, ακόμη κι αν πρόκειται για την άγνοιά μας, παρά να έχουμε δανεικές «έτοιμες απαντήσεις», που μας έχουν πάει βήμα – βήμα από το κακό στο χειρότερο. Ίσως είναι η ώρα των μεγάλων ερωτηματικών.

Ούτε τελείες, ούτε κόμματα. Ερωτηματικά παντού! Ίσως είναι η ώρα μιας μεγάλης συζήτησης, χωρίς διαμεσολαβητές. Το διαδίκτυο και τα social media παρέχουν πρωτόγνωρες δυνατότητες και εργαλεία για μια πολιτική συμμετοχή νέου τύπου. Μιας μεγάλης συζήτησης για όλα και από την αρχή. Για το τι είμαστε ως χώρα και ως κοινωνία.

Τι σημαίνει Ελλάδα και Έλληνες σήμερα; Είμαστε Δύση; Είμαστε Ανατολή; Μήπως είμαστε αιώνια καταδικασμένοι στον διχασμό; Έχουν νόημα αυτές οι ερωτήσεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Αλλά μήπως και το μόνο “φάρμακο” για τη σύγχυση είναι η σύνθεση μιας ταυτότητας;

Αν με το καλό καταλήγαμε σε κάποια στέρεα συμπεράσματα για το «τι είμαστε», τότε θα μπορούσαμε να συζητήσουμε και το τι μπορούμε να γίνουμε. Αλλά να συζητήσουμε χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς ταμπού, χωρίς στερεότυπα και πάνω απ’ όλα χωρίς τις δανεικές «έτοιμες απαντήσεις» που αποδείχθηκαν «πουκάμισα αδειανά». Η πρόοδος είναι πρωτίστως διεύρυνση της αντίληψης, της φαντασίας αλλά και της ανθρώπινης αλληλεγγύης.

Ας δοκιμάσουμε. Και που ξέρεις; Η ζωή είναι ρόδα και γυρίζει. Μια ελεύθερη συζήτηση πάντα βοηθάει στο να γινόμαστε περισσότερο δημιουργικοί, διορατικοί και έξυπνοι από τους ανόητους ξερόλες που έχουμε υπάρξει, όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος. Ίσως με τα ερωτηματικά να καταλήξουμε σε ένα «θαυμαστικό». Για να γράψουμε με ενθουσιασμό την επόμενη παράγραφο.

Καλή μας χρονιά, σύντροφοι κι αδέρφια!